نوع مقاله : پژوهشی
نویسنده
دانشجوی دکترای حقوق در دانشگاه تهران (پردیس البرز)
چکیده
دربارهٔ این موضوع که قاضی چگونه قضاوت می‌کند نظریه‌های زیادی طرح شده است. از یک سو، قضاوت کاری تماماً آگاهانه دیده می‌شود. یعنی قاضی آگاهانه موضوع را ارزیابی می‌کند و مبتنی بر منطقِ محض تصمیم خود را می‌گیرد. از سوی دیگر، برخی قضاوت را فرایندی شهودی می‌دانند که تحت تاثیر عواملی غیر از قانون و حقوق قرار دارد. در عمل اما مصداق‌ها چنان‌اند که می‌توانند نظر هر دو گروه را تایید کنند. به عبارت دیگر، قاضی گاهی منطقی و گاهی شهودی تصمیم می‌گیرد. نوعی پویایی در قضاوت دیده می‌شود که این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر یافته‌های روانکاوی در پیِ تبیینِ آن است، و در صدد است بر مبنای مطالب ارائه شده راهکارهای عملی را برای بهبود برخی از معضلاتِ قضاوت ارائه کند. از منظر روانکاوی، اگر موضوع پرونده با تجارب عاطفی و مشغله‌های ناهشیارِ قاضی به نحوی مربوط باشند، قضاوت به سمتِ شهودی‌بودن متمایل می‌شود. یعنی قاضی ابتدا تصمیمش را می‌گیرد و سپس برای توجیه‌اش به دنبال دلایل و توجیهات منطقی می‌رود. از این منظر، تجارب عاطفی مولفه‌ای تعیین کننده در پویایی قضاوت هستند. با این حال، قاضی همیشه بر مبنای راه حلی که به ذهنش خطور می‌کند قضاوت نمی‌کند. او معمولاً تصمیم‌ها را از منظر اخلاق ارزیابی می‌کند و اگر این تصمیم از صافیِ اخلاق عبور کرد در حق طرفین اجرا می‌کند. از این رو، عامل اخلاقی نیز مولفه‌ای دیگر در پویایی قضاوت است. این عامل اخلاقی نیز تا حد زیادی وابسته به بافت فرهنگی و تجارب فردی قاضی است. بر مبنای مطالب ارائه شده، پیشنهاد شده که به‌جای آنکه از قاضی بخواهیم در ذهنش بی‌طرف باشد، از او بخواهیم آداب و آیین بی‌طرفی را رعایت کند. به قضات پیشنهاد شده که برای کاهش اثرات ناخواستهٔ احساس بر قضاوت فوراً اقدام به صدور تصمیم نکنند و قضاوت را چند روزی به تاخیر اندازند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Dialectic of Reason and Emotion: A Psychoanalytic Approach to Judgment
نویسنده [English]
- Sadegh Shamshiri
Ph.D. candidate at the University of Tehran.
چکیده [English]
There exist numerous theories regarding the decision-making process of a judge. Many legal experts believe that the judgment process is a fully conscious one. The judge consciously evaluates the issue and decides based on pure logic. On the other hand, some consider judgment an intuitive process influenced by factors other than law. In practice, however, the examples are such that they can confirm the opinion of both sides. In other words, the judge sometimes makes logical and sometimes intuitive decisions. A dynamic can be seen in judgment, which this article seeks to explain with a descriptive-analytical method based on the findings of psychoanalysis. The goal is to offer practical solutions to enhance decision-making based on the information presented. According to psychoanalysis, if a judge's emotional experiences and unconscious thoughts are somehow related to the case at hand, their judgment may be based more on intuition. That is, the judge makes his decision and then looks for logical reasons and justifications to explain it. From this point of view, emotional experiences are a decisive component in the dynamics of judgment. However, the judge only sometimes decides based on the solution that comes to his mind. He typically assesses decisions based on his moral implications. He will issue a judgment if the decision aligns with his moral code. Therefore, the moral factor is another component in the dynamics of judgment. This moral factor also largely depends on the judge's cultural context and personal experiences. Based on the presented materials, it is suggested that instead of asking the judge to be impartial in his mind, we should ask him to observe the procedures and practices of impartiality. To minimize the influence of emotions on the judgment, the judges should postpone their decision for a few days instead of making an immediate one.
کلیدواژه‌ها [English]
- psychology of judgment
- psychoanalysis of judgment
- judicial decision making
- legal realism
- legal formalism
)