نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی، دانشگاه رازی

چکیده

در فرض تعدد اصحاب بالقوه دعوا، مسائل ظریفی از منظر حقوق دادرسی قابل طرح است که می‌تواند ورود دادرس به ماهیت دعوا را با چالش قانونی مواجه کند. در فرض وجود رابطه تضامن میان خواهان‌ها، هریک از آنان می‌تواند منفرداً علیه خوانده دادخواهی نماید. در صورت فقدان رابطه تضامن، قابلیت یا عدم قابلیت تجزیه خواسته در امکان یا عدم امکان دادخواهی انفرادی خواهان‌ها نقش تعیین‌کننده دارد و ملاک ورود یا عدم ورود دادرس به ماهیت دعواست. در حقوق ایران اشخاص متعدد دارای مسائل حکمی و موضوعی یکسان یا مشترک نمی‌توانند در یک دادخواست علیه خوانده مشترک اقامه دعوا نمایند. اما در حقوق آمریکا چنین سازوکاری با عنوان توأم شدن اختیاری یا اجباری خواهان‌ها و خواندگان پیش‌بینی شده است. فقدان چنین نهادی در حقوق ایران ناکارآمدی، اتلاف منابع و گاه مخدوش شدن اعتبار دستگاه قضایی را در پی دارد. در فرض تعدد خوانده و مسئولیت تضامنی آنان، خواهان می‌تواند علیه همه یا برخی از ایشان دادخواهی کند. اما در صورت فقدان مسئولیت تضامنی، قابلیت یا عدم قابلیت تجزیه خواسته ملاک جواز یا عدم جواز دادخواهی علیه بعضی از خواندگان است. همچنین هرگاه در یک دعوای بالقوه خواهان‌ها و خواندگان متعدد باشند، بر حسب رابطه تضامن میان خواهان‌ها و خواندگان و فقدان تضامن میان ایشان و قابلیت یا عدم قابلیت تجزیه خواسته، فروض مختلفی قابل ترسیم است که تابع احکام قانونی متفاوتی خواهند بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Civil Procedure Rules in the Case of Multiple Parties

نویسنده [English]

  • Ali Tahmasbi

چکیده [English]

In the case of multiple potential parties of litigation, some delicate issues can be raised that is able to prevent judge from trying substance of the claim. If there is solidarity among plaintiffs, every plaintiff can litigate. In the absence of solidarity, severability or non-severability of relief has a determining role in permitting individual litigation and is the test for adjudicating the substance of the action by judge. In Iran’s law various plaintiffs with common or similar issues of law or fact, are not allowed to sue against common defendant in one statement of claim, but in American law such a device with the title of compulsory or permissive joinder has been devised. The absence of joinder in Iran’s law is followed by inefficiency, wasting resources and sometimes conflicting judgments that undermines judiciary’s reputation. In the case of various defendants and their solidary obligation, the plaintiff can start an action against all or some of them, but when there is no solidarity among them, severability of relief is the test for litigating against some of them. Whenever there are many potential plaintiffs and defendants, depending upon solidarity among plaintiffs and defendants and relief severability, miscellaneous assumptions can be drawn that are governed by different legal injunctions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Individual Claim
  • Multiplicity of Plaintiffs
  • Multiplicity of Defendants
  • Severability
  • Permissive Joinder
-     احمدی، خلیل، «مطالعه تطبیقی مفهوم و انواع دعاوی بین اشخاص مختلف»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 18، شماره 4، 1393.
-     اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت (برات، سفته، قبض انبار، اسناد در وجه حامل و چک)، چاپ نهم، تهران، سمت، 1384.
-     ایزانلو، محسن؛ و عباس میرشکاری، «نقد مفهوم و آثار طلب مشاع»، فصلنامه حقوق، دوره 39، شماره 2، 1388.
-     بازگیر، یدالله، آرای دیوان عالی کشور در امور حقوقی، جلد 1، چاپ اول، تهران، جاودانه، 1389.
-     ـــــــــــــ ، آرای دیوان عالی کشور در امور حقوقی، جلد 2، چاپ اول، تهران، جاودانه، 1389.
-     خدابخشی، عبدالله، حقوق دعاوی: قواعد عمومی دعاوی، چاپ اول، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1392.
-     ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، جلد 3، چاپ سوم، تهران، دادگستر، 1376.
-     سیفی، سید جمال، «رأی پرونده موسوم به هموفیلی‌ها: نگاهی نو به مسئولیت مدنی دولت در رویة قضایی ایران»، مجله پژوهش­های حقوق، شماره 8، 1384.
-     شمس، عبدالله، آیین دادرسـی مدنی، جلد 2، چاپ بیسـت و ششم، تهـران، نشر دراک، 1393.
-     شهیدی، مهدی، سقوط تعهدات، چاپ چهارم، نشر حقوقدان، تهران، 1377.
-     صفایی، سیدحسین، تصرف در طلب مشاع، مقالاتی درباره حقوق مدنی و حقوق تطبیقی، چاپ اول، تهران، میزان، 1375.
-   طهماسبی، علی، «مطالعه تطبیقی شرایط دعوای گروهی در حقوق آمریکا و کانادا: آموزه‌هایی برای حقوق ایران»، پژوهش­های حقوق تطبیقی، دوره 18، شماره 3، 1393.
-     کاتوزیان، ناصر، نظریه عمومی تعهدات، چاپ اول، تهران، دادگستر، 1379.
-     ـــــــــــــ ، قواعد عمومی قراردادها، جلد 5، چاپ دوم، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1376.
-     ـــــــــــــ ، اعمال حقوقی: قرارداد و ایقاع، چاپ یازدهم، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1385.
-     ـــــــــــــ ، مشارکت­ها و صلح، چاپ چهارم، تهران، گنج دانش، 1376.
-     کاشانی، محمود، قراردادهای ویژه، چاپ اول، تهران، میزان، 1388.
-     کاویانی، کورش، حقوق تجارت 3: اسناد تجارتی، چاپ دوم، تهران، میزان، 1387.
 
-      Anderson, Brian; and Andrew Trask, The Class Action Playbook, 1st Edition, USA, Oxford University Press, 2010.
-      Effron, Robin, "Shadow Rules of Joinder", Georgetown Law Journal, Vol. 100, 2012.
-      Good, Mathew," Exploring the Goals of Canadian Class Actions", Alberta Law Review, Vol. 47, 2009.
-      Hodges, Christopher, The Reform of Class and Representative Actions in European Legal Systems A New Framework for Collective Redress in Europe, 1st Edition, Hart Publishing, 2008.
-      Mulheron, Rachael, The Class Action In Common Law Legal Systems: A Comparative Perspective, 1st Edition, Oxford University Press, 2004.
-      Kerley, Peggy; Joanne; Hames; and Paul Sukys, Civil Litigation, 5th Edition, Delmar Cengage Learning, 2009.
-      Uzelac, Alan, Goals of Civil Justice and Civil Procedure in Contemporary Judicial Systems, 1st Edition, Springer, 2014.
-      Watson, Garry, »Class Actions: The Canadian Experience«, Duke Journal of Comparative & International Law, Vol. 11, 2001.