1استاد حقوق جزا و جرم شناسی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی تهران
2کارشناس ارشد حقوق بینالملل از دانشگاه شهید بهشتی تهران
چکیده
برای مبارزه با بیکیفریِ مرتکبانِ جنایات بینالمللی و همچنین پیشگیری از ارتکابِ اینگونه جنایات، «قاعده یا استرداد یا محاکمه» در کنوانسیون‌ها و معاهدات بینالمللی متعددی مطرح شده است. این تعهد بدین معنی است که دولت محل دستگیری متهم به جرم بینالمللی، باید یکی از گزینههای محاکمه یا استرداد این فرد را اجرا نماید. قاعده مذکور در طول زمان، از قرن هفدهم که اولین بار گروسیوس هلندی آن را مورد توجه قرار داده و در کتاب جنگ و صلح به تشریح آن پرداخته تا عصر حاضر که بررسی این قاعده مهم حقوق بینالملل کیفری به کمیسیون حقوق بینالملل محول گردیده، دچار تغییر و تحولات مختلفی شده است. با وجود کثرت استعمال این قاعده در کنوانسیون‌های متعدد، در زمینه ماهیت معاهداتی این تعهد تردیدی وجود ندارد، اما عرفی بودن این تعهد همچنان مورد اختلاف حقوق‌دانان بینالمللی میباشد. این مقاله در پی تشریح و بررسی ابعاد گوناگون بیان شده از تعهد به استرداد یا محاکمه در کنوانسیون‌های بینالمللی مختلف و همچنین امکان وجود این قاعده در نظام حقوقی ایران میباشد.
- ابراهیم گل، علیرضا، «مسئولیت بینالمللی دولت (متن و شرح مواد کمیسیون حقوق بینالملل)»، چاپ اول، نشر شهر دانش، 1388.
- اردبیلی، محمدعلی، «استرداد یا تعقیب»، حقوق بینالملل کیفری: گزیده مقالات 2، چاپ اول، تهران، نشرمیزان، تهران، 1390.
- خالقی، علی، «قرار جلب اروپایی و تأثیر آن بر حقوق استرداد مجرمین در اتحادیه اروپا»، مجله پژوهشهای حقوقی، شماره 7، 1384.
- ـــــــــــ ، مقدمهای بر مطالعه اصول حاکم بر صلاحیت کیفری در حقوق جزای بینالملل، مجله پژوهشهای حقوقی، شماره 3، بهار و تابستان 1382.
- زمانی، سیدقاسم، دیوان بینالمللی کیفری و صدور قرار جلب عمرالبشیر، مجله پژوهشهای حقوقی، شماره 14، 1387.
- فلسفی، هدایت‌الله، «حقوق بینالملل معاهدات»، چاپ دوم، تهران، انتشارات فرهنگ نشر نو، 1383.
- میرعباسی، باقر؛ و حمید الهوئی نظری، مقدمهای بر دیوان بینالمللی کیفری، چاپ اول، تهران، انتشارات جنگل، 1384.
- میرمحمد صادقی، حسین، «حقوق جزای بینالملل»، چاپ دوم، نشر میزان، تهران، 1386.
- Amnesty international, International Law commission: The Obligation to Extradite or Prosecute (aut dedere aut judicare), London, February 2009.
- Bassiouni, Cherif; and Edward Wise, “The Duty to Extradite or Prosecute (Aut dedere Aut judicare)”, Martinus Nijhof Publisher, London, 1995.
- Bassiouni, Cherif, “Crime Against Humanity in International Criminal Law”, Martius Nijhoff Publisher, London, 1999.
- Bassiouni, Cherif, “A Draft International Criminal Code and Draft Statute on International Criminal Tribunal”, Martinus Nijhoff Publisher, London, 1987.
- Barcelona Traction, Light and Power Company, Second Phase, Judgment, I.C.J.Reports 1970.
- Bonini, Anna, “ICJ Belgium v Senegal: Temporal Issues and the Prosecution of Torture”, < ilawyerblog.com>, Last visited 13 September 2012.
- Cassese, Antonio; and Lal Chand Vohrah, “Man’s Inhumanity to Man: Essay on International Law Houner of Antouio Cassese”, Hague, Kluwer Law International Publisher, 2003.
- Duffy, Helen, “National Constitutional Compatibility and The International Criminal Court”, Duke Journal of Comparative & International Law, Vol. 6, 2000.
- Enache-Brown, Colleen; and Ari Fried, “Universal Crime, Jurisdiction and Duty: The Obligation of Aut dedere Aut Judicare in International Law”, MC Gill Law Journal, Vol. 43, 1998.
- Galicki, Zdzislaw, The Oblligation to Extradite or Prosecute (aut dedere aut judicare) in International Law, 2006.
- Inezumi, Mitsue, “Universal Jurisdiction In Modern International Law: Expression of National Jurisdiction For Prosecuting Serious Crimes Under International Law”, Interstia Publisher, 2005.
- Nash, Susan; and Hias Bantekas, International Criminal Law, 3rd Edition, Routledge-Cavendish Publisher, 2007.
- Plachta, Micheal, “Aut dedere Aut Judicare, An overview of Modes of Implementation Approaches”, Maastricht Journal of European and Comparative Law, vol.6, No.4, 1999.
- Questions Relating to the Obligation to Prosecute or Extradite (Belgium v. Senegal), Summary of the Judgment of 20 July 2012, No. 2012/4 (Para.122), Invisible on <www.icj-cij.org> Last visited 22 September 2012.
- Rabbat, Paul, Aut dedere Aut Judicare: Constitutional Prohibitions on Extradition and The Statute of Rome, Revue Québécoise de Droit International, Vol.15, 2002.
ابتدای صفحه