نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 عضو هیئت علمی دانشگاه مراغه

چکیده

مقاله حاضر درصدد تحلیل ماهیت ایرادهای ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی بر مبنای تقسیم­بندی دفاعیات به شکلی و ماهوی است. هرچند ایرادهای مطرح­شده در ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی را عموماً دفاع شکلی محسوب می­نمایند، ولی تأمل بیشتر نشان می­دهد که نمی­توان ماهیت یکسانی برای تمامی ایرادهای مذکور قائل بود. دسته عمده­ای از ایرادها هرچند قاعده شکلی محسوب ­شده و دفاع در برابر آنها دفاع شکلی است، ولی گاه اعمال و اجرای این ایرادها مستلزم به‌کارگیری قواعد ماهوی و ورود به وقایع و امور موضوعی دعوا است که این مسأله تأثیری در ماهیت آنها از حیث شکلی­ بودن ندارد. برخی از ایرادها نیز اگرچه ذاتاً جزء قواعد ماهوی محسوب می­شوند، ولی چون در قانون شکلی به خدمت گرفته ­شده و مقدمه اجرای قوانین شکلی هستند، دفاع در برابر آنها نیز دفاع شکلی خواهد بود. اما تعدادی از ایرادها هم، ماهیتاً جزء قواعد ماهوی هستند و اصولاً دفاع در برابر آنها را باید دفاع ماهوی به حساب آورد؛ هر چند که در قانون آیین دادرسی مدنی با آنها همانند سایر ایرادها برخورد شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Exceptions and Substantive Defense

نویسندگان [English]

  • Mohammad Molodi 1
  • nahid safari 2

2 Maraghe university-

چکیده [English]

The main subject of this paper is the analysis of nature of exceptions of article 84 of Code of Civil Procedure, based on the classification of defenses to substantive defense or formal defense. Although exceptions of article 84 of Code of Civil Procedure are accepted as formal defenses in general, but more contemplation can show that all of these exceptions don’t have the same nature. Most of the exceptions are formal rules, but they sometimes need to substantive rules and objective matters and this will not influence their nature. Some of the exceptions are substantive rules, but they are propounded in the formal law to use in the formal law.In fact this usage are introduction for performance of the formal rules. Some of them are substantive rules and as a result, defense against them is substantive defense. But article 84 of Code of Civil Procedure has the same manner with these exceptions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Formal Defense
  • Substantive Defense
  • Exception
  • Formal Rules
  • Substantive Rules
-   آشتیانى، میرزا محمد حسن بن جعفر، کتاب القضاء، جلد 2، قم، انتشارات زهیر، 1425 ق.
-   ابوالوفا، احمد، اصول محاکمات المدنیه، بیروت، دارالجامعیه، چاپ چهارم، 1989 م.
-   ابوعید، الیاس، الدفوع الاجراییه فی الاصول المحاکمات المدنیه و الجزاییه، بیروت، منشورات حلبی الحقوقیه، 2004 م.
-  الجبعی العاملی (شهیدثانی)، زین­الدین، مباحث حقوقی شرح لمعه (الروضه البهیه فیشرح اللمعه الدمشقیه)، به کوشش اسدالله لطفی، انتشارات مجد، چاپ سوم، 1385.
-   حلّى، نجم­الدین، جعفر بن حسن، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام، جلد 4، تهران، مؤسسه اسماعیلیان، 1408 ق.
-   حلمی الحجار، محمد، الوجیز فی اصول المحاکمات المدنیه، بیروت، منشورات الحلبی الحقوقیه، 1428 ق.
-   دل وکیو، جورجو، فلسفه حقوق، ترجمه جواد واحدی، تهران، میزان، 1380.
-   زراعت، عباس؛ استادی، مونا؛ و فاطمه فلاح­نژاد، آیین دادرسی مدنی، تهران، دانش­پذیر، 1388.
ساردویی­نسب، محمد؛ مولودی، محمد؛ و جواد عیوضی، قلمرو دفاع ماهوی در دادرسی مدنی با نگرشی در حقوق تطبیقی، مجله پژوهش­های فقهی، دوره نهم، 1392.
-   سنگلجی، محمد، قضا در سلام، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم، 1347.
-   شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، جلد 1، انتشارات دراک، چاپ چهاردهم، 1385.
-   کاتوزیان، ناصر، مقدمه علم حقوق، شرکت سهامی انتشار، چاپ سی و هفتم، 1380.
-   کریمی، عباس، آیین دادرسی مدنی، انتشارات مجد، چاپ دوم، 1389.
-   کوشه، ژراردو؛ لانگلد، جان؛ و دانیل لبو، آیین دادرسی مدنی فرانسه، ترجمه احمدعلی هاشمی، نشر دادگستر، 1391.
-   متین دفتری، احمد، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، جلد 1، انتشارات مجد، 1378.
-   محسنی، حسن، ترجمه آیین دادرسی مدنی فرانسه، شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم، 1391.
-   ـــــــــــــ ، «نقص شکلی و ماهوی در دادرسی مدنی»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، سال دوم، شماره ششم، 1393.
-   مدنی، جلال­الدین، آیین دادرسی مدنی، جلد 2، انتشارات گنج دانش، چاپ چهارم، 1375.
-   مولودی، محمد، جزوه درسی آیین دادرسی مدنی تطبیقی مقطع دکتری، دانشگاه بوعلی سینا همدان، 1391.
-   مهاجری، علی، مبسوط در آیین دادرسی مدنی، جلد 1، فکرسازان، چاپ دوم، 1386.
-   نجفى، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، جلد 40، بیروت، دار إحیاء التراث العربیه، چاپ دوم، بی‌تا.
-   نعیم یاسین، محمد، نظریه الدعوی بین الشریعه الاسلامیه و قانون المرافعات المدنیه و التجاریه، اردن، دارالنفائس، 1420 ق.
-   فتحی، والی؛ و ماهر زغلول احمد، نظریه البطلان فی قانون المرافعات، قاهره، چاپ دوم، 1997 م.
-   هارت، هربرت، مفهوم قانون، ترجمه محمد راسخ، نشر نی، چاپ دوم، 1390.
-   Cornu, Gérard et Jean Foyer, Procédure Civile, Paris, Presses Univetsitairs de France, 3ème edition, 1996.
-   Perrot, Roger, Institutions Judiciares, Paris, Montchrestien, 9ème edition, 2000.
-   Solus, Henry et Roger Perrot, Droit Judiciaires Privé, Tome 1, Paris, Dalloz, 1961.
-   Vincent, Jean et Serge Guinchard, Procédure Civile, Paris, Dolloz , 26ème edition, 2001.