نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد‌یار دانشکده حقوق دانشگاه قم

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه خوارزمی

چکیده

ایقاع عبارت از انشاء اثر حقوقی است که با یک اراده تکوین می‌یابد. در ایقاع نیز مانند عقد، باید به تقسیم و شناسایی اقسام آن، اهمیت داد؛ زیرا دقت و پژوهش در ویژگی‌های هر قسم، سبب تبیین مفهوم ایقاع و استنباط احکام متناسب با آن می‌شود. یکی از تقسیمات ایقاع، تقسیم آن به ایقاع مُنجَّز و مُعلَّق است. بعضی از فقهای امامیه، تعلیق در ایقاع را نمی‌پذیرند و اصلِ تعلیق‌ناپذیر بودن ایقاع را برگزیده‌اند؛ مگر این‌که از سوی قانون‌گذار یا شارع حکمی بر خلاف آن بیان شده باشد؛ در حالی که برخی دیگر از فقیهان، اصل را بر تعلیق‌پذیر بودن ایقاع می‌گذارند. در خصوص امکان تعلیق در ایقاع، بین فقیهان عامه اختلاف‌نظر کمتری دیده می‌شود و حتی بعضی ازفقهای اهل سنت، دربارۀ تعلیق در ایقاع، نظریۀ افراطی داشته و از امکان تعلیق در طلاق بحث می‌کنند. حقوق‌دانان نیز تا حدودی به بحث درباره تعلیق در ایقاع پرداخته‌اند. با وجود این،نظریه امکان تعلیق در ایقاع، به دلایل وجود مصداق‌هایی شرعی برای ایقاع مُعلَّق و عدم تخلف مُسبَّب از سبب در آن، باید به عنوان قاعده‌ای فراگیرو نه حکمی استثنائی پذیرفته شود. برعکس، شرط فاسخ در ایقاعات صحیح نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Unilateral Legal Act: Suspension and Resolution Condition

نویسندگان [English]

  • Azizollah Fahimi 1
  • Ahad Shahi 2

1

2

چکیده [English]

Unilateral legal act consists of producing of effect of law which is created with volition. Also such as contract, gives important to classification and recognition types of unilateral act. Because of research and investigation in characters of any category, induces illustrate concept of unilateral legal act and derive appropriate rules with that. One classification of unilateral legal act is in to “non- suspended” and “suspended”. Some Shiite jurisprudence not accepts suspension in unilateral legal act and selects principle of non- suspense ability of unilateral legal act; except that legislator stated opposed legal rule; whereas others have been mentioned principle of suspense ability. In this respect, among Sunni jurisprudence few disputes and many are unreasonable theory of suspension of unilateral legal act. So, they accept suspension in divorce. Similarly, jurisprudents nearly concerned with suspension in unilateral legal act. However, theory possible of suspension in unilateral legal act by reasons of exist cases of shari’ah and absence opposition effect of cause, as a general principle and not exception rule, has been accepted. As against, resolution condition [La condition résolutiore] in unilateral legal acts has no legal effect. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Unilateral Legal Act
  • Non- suspended
  • Suspended
  • Ensha
  • Monsha
  • Resolution Condition
-         آل­ کاشف­الغطاء، محمدحسین، تحریرالمجله، جلد1، قم، مکتبه النجاح ـ فیروزآبادی، بی­تا.
-         ابن قیم، اعلام الموقعین عن رب العالمین، تصحیح و تعلیق، بشیر محمد عیون، جلد 2، چاپ اول، دمشق، مکتبه دارالبیان، 1421 ق.
-         ابوالخیر، علی عبدالمجید و محمد وهبی­سلیمان، المتعمد فی فقه­الامام احمد، جلد 2، چاپ سوم، بیروت، دارالخیر للطباعه و النشر والتوزیع، 1421 ق. 
-         أتاسی، محمدخالد، شرح­المجله، ج1، بی­جا، 1349 ق.
-         اراکی، محمدعلی،  البیع، جلد 1، چاپ اول، قم، مؤسسۀ ا سماعیلیان، 1415 ق.
-         امامی، حسن، حقوق مدنی، جلد 1، چاپ ششم، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1366.
-         انصاری، مرتضی،  المکاسب، جلد 2، چاپ اول، قم، دارالحکمه ( علامه)، 1418 ق.
-         جزائری، محمدجعفر، هدی­الطالب فی شرح­المکاسب، ج2، چاپ اول، قم، مؤسسه دار الکتاب، 1416 ق.
-         جعفری لنگرودی، محمدجعفر، تأثیر اراده در حقوق مدنی، چاپ دوم،  تهران، انتشارات گنج دانش، 1378.
-         __________________ ، الفارق (دائره­المعارف عمومی حقوق)، ج2، تهران، انتشارات گنج دانش، 1386.
-         __________________ ، دائره­المعارف حقوق مدنی و تجارت، جلد 1، تهران، انتشارات مشعل آزادی، بی­تا.
-         حجاوی، موسی بن احمد، الإقناع لطالب الانتفاع، جلد 3، چاپ سوم، ریاض، داره الملک عبدالعزیز، 1423 ق.
-         حسینی روحانی، صادق، منهاج­الفقاهه، جلد 3، چاپ پنجم، قم، انوارالهدی، 1429 ق.
-         حسینی مراغه­ای، میرعبدالفتاح،  العناوین، جلد 2، چاپ دوم،  قم، مؤسسۀ نشر اسلامی، 1425 ق.
-         حنفی، ابن­همام، شرح فتح القدیر، جلد 5، بیروت، دارالفکر، بی­تا.
-         حیدر، علی، شرح قواعدالمجله، چاپ اول، مصر، دارالسلام للطباعه والنشر والتوزیع والترجمه، 1432 ق.
-         ـــــــــــ ، دررالحکام شرح مجله­الأحکام، ج1، چاپ اول، بیروت، دارالجیل، 1411 ق.
-         حسینی روحانی، صادق، منهاج­الفقاهه، ج3، چاپ اول، قم، انتشارات انوار­الهدی، 1429 ق.
-         خراسانی، محمد کاظم، حاشیه­المکاسب، تحقیق و تصحیح، مهدی شمس­الدین، چاپ اول، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1406 ق.
-         زحیلی، وهبه، الفقه­الاسلامی و ادلته، جلد 4، چاپ چهارم، دمشق، دارالفکر (دارالفکر معاصر)، ، 1418 ق.
-         رستم بازلبنانی، سلیم، شرح­المجله، جلد 1، چاپ سوم، بیروت ـ لبنان، دارالکتب­العلمیه، بی­تا.
-         سبحانی­، جعفر، الانصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، جلد 2، چاپ اول، قم، مؤسسه امام صادق (ع)، 1413 ق.
-         __________ ، سلسله المسائل­الفقهیه، جلد 16، چاپ اول، قم، بی­نا، بی­تا.
-         __________ ، الاعتصام بالکتاب والسنه، چاپ اول، قم، بی­نا، بی­تا.
-         __________ ، نظام الطلاق فی الشریعه الاسلامیه الغراء، چاپ اول، قم، مؤسسه امام صادق (ع)، 1414 ق.
-         سنهوری، عبدالرزاق احمد، الوسیط فی شرح­القانون­المدنی­الجدید، جلد 3، قاهره، دارالنهضه­العربیه،  بی­تا.
-         شهیدی، مهدی، سقوط تعهدات، چاپ هفتم (چاپ سوم مجد)، تهران، انتشارات مجد، 1385.
-         ________ ، حقوق مدنی (تشکیل قراردادها و تعهدات)، جلد 1، چاپ ششم، تهران، انتشارات مجد، 1386.
-         ________ ، حقوق مدنی ۳(تعهدات)، چاپ چهاردهم، تهران، انتشارات مجد، 1389.
-         شهیدی­تبریزی، فتاح، هدایه­الطالب الی أسرارالمکاسب، جلد 2، چاپ اول، تبریز، چاپخانه اطلاعات، 1375.
-         صفایی، حسین،  دوره مقدماتی حقوق مدنی (قواعد عمومی قراردادها)، جلد 2، چاپ سوم، تهران، نشر میزان، 1386.
-         ضویان، محمد بن سالم، منارالسبیل فی شرح الدلیل، چاپ اول، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1417 ق.
-         طباطبایی­قمی، تقی، مبانی منهاج­الصالحین، محقق، عباس حاجیانی، جلد 10، چاپ اول، قم، منشورات قلم­الشرق، 1426 ق.
-         طباطبایی­یزدی، محمدکاظم، حاشیه المکاسب، جلد 2، چاپ دوم، قم، مؤسسۀ اسماعیلیان، 1421 ق.
-         طوسی، محمدبن حسن، خلاف، جلد 4، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1407 ق.
-         ــــــــــــــــــــــــــ ، المبسوط فی فقه­الامامیه، جلد 5، تحقبق، محمد تقی کشفی، جلد 5، چاپ سوم، تهران، المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه، 1387.
-         علم­الهدی، مرتضی، الانتصار، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1415 ق.
-         قنواتی، جلیل، وحدتی­شبیری، حسن و ابراهیم عبدی­پور،  حقوق قراردادها درفقه امامیه، جلد 1، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت، 1379.
-         کاتوزیان، ناصر، تحولات حقوق خصوصی (زیرنظر)، چاپ چهارم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1381.
-         __________ ، حقوق مدنی ( قواعد عمومی قراردادها)، جلد 1، چاپ ششم، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1383.
-         __________ ، حقوق مدنی (ایقاع)، چاپ چهارم، تهران، بنیاد حقوقی میزان، 1387.
-         __________ ، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چاپ بیست و هفتم، تهران، بنیاد حقوقی میزان، 1389.
-         کرباسی، علی­محمدابراهیم، موسوعه­التشریعات­العقاریه (3) القانون المدنی، بغداد، بی­نا، 1986.
-         گرجی، ابوالقاسم، مبانی حقوق اسلامی، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد، 1387.
-         گلپایگانی، محمدرضا، هدایه­العباد، تحقیق، علی ثابتی همدانی و علی نیری همدانی،  جلد 2، قم، بی­نا، 1413.
-         محقق­داماد، مصطفی، بررسی فقهی حقوق خانواده ( نکاح و انحلال آن)، چاپ ششم، تهران، مرکز  نشر علوم اسلامی، 1376.
-         ___________ ، نظریه عمومی شروط و التزامات درحقوق اسلامی، چاپ اول، تهران، مرکز  نشر علوم اسلامی، 1388.
-         مکارم­شیرازی، ناصر،  انوار الفقاهه (کتاب البیع)، چاپ دوم، قم، منشورات مدرسه امام امیرالمؤمنین (ع)، 1413 ق.
-         منیرالقاضی، شرح­المجله، جلد 1، چاپ اول، بی­جا، مطبعه العانی، 1949.
-         موسوی­خمینی، روح‌الله، کتاب البیع، جلد 1، چاپ اول، قم، مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی (ره)، 1421 ق.
-         موسوی­خویی، ابوالقاسم، مصباح الفقاهه فی المعاملات، جلد 3، چاپ اول، بیروت، دارالهادی، 1412 ق.
-         نجفی، محمدحسن،  جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح و تحقیق و تعلیق، محمود قوچانی، جلدهای 32، 34، 35 و 37،  چاپ ششم، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1397 ق.
-         ___________ ، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح و تعلیق، علی آخوندی، جلد 23، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1400 ق.
-         نجفی­خوانساری، موسی، منیه­الطالب فی شرح­المکاسب، تقریرات، محمدحسین نایینی، جلد 1، چاپ دوم، قم، مؤسسه نشر اسلامی، 1424 ق.
-         نجفی کاشف­الغطاء، علی، شرح خیارات اللمعه، چاپ اول، قم، مؤسسه انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1422 ق.
-         وسواسی، علاء­الدین و عبدالرحمن محمود علام، تخریج القانون المدنی العراقی، بغداد، مطبعه العانی، 1953.
 
-         Calamarai, John and Joseph Perillo, the Law of Contracts, 2nd ed, West Publishihg Co, 1977.  
-        Chitty, Joseph, Contracts (General Principle), Vol. I, 25th ed, London, 1983.
-         Terré, François, Introduction Générale au Droit, 5e éd, Paris, Dalloz, 2000.