نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

چکیده

قانونگذار ایران برای جبران خسارات وارده به منفعت کار یا مال مادی، اجرت‌المثل را پیش‌بینی نموده است؛ اما در خصوص اموال فکری، به رغم پیش‌بینی جبران خسارت، به امکان استفاده از ضابطه‌ی اجرت‌المثل اشاره‌ای ننموده است. ضرورت عین بودن مال مستأجره، تردید در مالیت آثار فکری و مثلی نبودن این اموال از جمله حق اختراع به دلیل شرط جدید بودن و نوآوری، این شبهه را ایجاد می‌کند که ضابطه‌ی اجرت‌المثل در حق اختراع قابل استناد نیست؛ زیرا اولاً: اگر اختراعی جنبه‌ی نوآوری نداشته باشد و یا مشابه اختراعات قبلی باشد، ثبت نمی‌گردد، ثانیاً: در قانون مدنی عقد اجاره به گونه‌ای تعریف شده که مختص عین می‌باشد؛ در حالی‌که اموال فکری گذشته از آن‌که عینی نیستند، در مالیت آن‌ها نیز تردید است.
پیش‌بینی عقد خاص لیسانس و نهاد حق‌الامتیاز برای صدور مجوز بهره‌برداری از آفرینش‌های فکری در حقوق آمریکا، امکان طرح این ایرادات را منتفی نموده است. نهاد حق‌الامتیاز متعارف از حیث ماهیت با اجرت‌المثل مشابه می‌باشد، هرچند دارای تفاوت‌هایی جزئی است؛ تا زمانی‌‌که چنین نهادی در قوانین ایران پیش‌بینی نشده است، ضابطه‌ی اجرت‌المثل، برای جبران خسارت ناشی از نقض حق اختراع قابل استناد است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Consideration of Quantum Meruit as a Criterion for Remedy Due to Patent Infringement and Comparative Study with Reasonable Royalty in U.S

نویسندگان [English]

  • Mohammad Isaee Tafreshi
  • Mahmood Sadeghi
  • Mohammad Shah Mohammadi

چکیده [English]

The legislature of our country has enacted quantum meruit for tangible assets and labour profits whereas nothing has been mentioned concerning intellectual property. However remedy has been accepted.
Taking into account the following hesitation as concrete existence of lease contract issue being an asset, unavailability of the same thing including patent due to the condition of being an innovation, we encounter the doubt whether the quantum merit could be applicable. Because 1- If an invention doesn’t enjoy the quality of innovation or is found to be the same as previous invention cannot be registered. 2- In civil law the contract of lease is defined in a way that it is exclusive to tangible assets while intellectual property is not only tangible but also there is doubt if  they can be considered as assets. 
The contract of license and the royalty for granting a license in the US law solved the above mentioned problems; the reasonable royalty in U.S law is similar to quantum merit. The laws of our country, nevertheless there are a few small differences. As long as there aren’t any certain rules predicted in our country, quantum meruit can be used for patents damage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reasonable Royalty
  • Remedy
  • Criterion
  • Quantum Meruit
  • Patent
امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، جلد دوم، تهران: کتابفروشی اسلامیه، چاپ دوم، 1362.
جبعی عاملی، زین‌الدین (شهید ثانی)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، مترجم: علی شیروانی و محمد مسعود عباسی، جلد هفتم، قم: دارالعلم، چاپ سوم، 1385. 
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش، 1372.
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، جلد اول، تهران: چاپ و نشر دانشگاه تهران، 1372.
سنهوری، عبد‌الرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون المدنی، جلد ششم، بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه، چاپ سوم، 1998.
سنهوری، عبد‌الرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون المدنی، جلد هشتم، بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه، چاپ سوم، 1998.
شهیدی، مهدی، حقوق مدنی 6 عقود معین 1، تهران: مجد، چاپ چهارم، 1384.
شهیدی، مهدی، حقوق مدنی، آثار قراردادها ‌و ‌تعهدات، جلد سوم، تهران: مجد، چاپ دوم، 1383.
صابری، روح‌الله، قراردادهای لیسانس، تهران: مؤسسه‌ی مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چاپ اول، 1387.
صفایی، سیدحسین، قواعد عمومی قراردادها، جلد دوم، تهران: میزان، 1384.
طباطبایی یزدی، محمدکاظم، العروه ‌الوثقی، جلد پنجم، مطبعه‌الاداب، 1342.
عیسائی‌تفرشی، محمد؛ حکمت‌نیا، محمود، مسؤولیت مدنی ناشی از اضرار به مالکیت فکری، فصلنامه‌ی مفید، شماره‌ی 43، مرداد و شهریور 1383.
فخار طوسی، جواد، در محضر شیخ انصاری (ره)، جلد سیزدهم، قم: دارالحکمه، چاپ چهارم، 1387.  
کاتوزیان، ناصر، الزام‌های خارج از قرارداد، ضمان قهری، جلد اول، تهران: مؤسسه‌ی انتشارات دانشگاه تهران، چاپ ششم 1374.
کاتوزیان، ناصر، دوره عقود معین، جلد اول، تهران: شرکت سهامی، چاپ دهم، 1387.
محقق داماد، سید مصطفی، مباحثی از اصول فقه، جلد سوم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ سوم، 1383.
محقق داماد، سید‌مصطفی، بررسی فقهی حقوق خانواده نکاح و انحلال آن، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ پانزدهم، 1387.
محقق ‌داماد، سیدمصطفی، قواعد‌ فقه، بخش مدنی، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ دهم 1382.
مکی عاملی، ابی عبدالله شمس‌الدین محمد بن جمال‌الدین (شهید اول)، لمعه المشقیه، مترجم: علی شیروانی، جلد دوم، قم: دارالفکر، چاپ اول، 1373.   
نجفی، محمد‌حسن بن باقر، جواهرالکلام فی شرح شرایع ‌الاسلام، جلد بیست و هفتم، بیروت: دارالاحیاء، 1981.
Blair, Roger D.; Cotter, Thomas F., Intellectual Peroperty Economic and Legal Dimensions of Rights and Remedies,Cambridge University Press, NewYork, 2005.
Brayan A.Garner, Black’s Law Dictionary, میزان, 1384.
Choi, William; Weinstein, Roy, An Analytical Solution to Reasonable Royalty Rate Calculations, july 2000, Availlable at: http://www.micronomics.com/articles/royaltycalculations.pdf
Epstein, Marcus; Roy, j.; Alan, j., Economic Analysis of the Reasonable Royalty, 2003.
Glick, Mark A.; Reyman, Lara A.; Hoffman, Richard, John, Wiley Sons, Newjersey: 2002.
Kori Corp.v.wilco marsh Buggies 8c draglines,761f.2d649,cort of appeals,federal http://scolar.google.com.
Panduit corp.v.Stalin Brothers fiber works, Inc,575,F.2d 1156 (6thcir 1978) cited at: Mark and Glick.
Smith v. Gordon, Russel L.Parr, z.p,valuation,exploitation and infringement damages, john wiley&sons, Newjersey, 2005.
UNCRAD-ICTSD, Resource Book on TRIPS AND DevelopmentCambridgeUniversity Press, 2005