نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

پس از احیای دادسراها در نظام قضایی ایران در سال 1381 مرحله‌ی محاکمه و صدور حکم بر عهده‌ی دادگاه‌های کیفری قرار گرفت و سایر مراحل دادرسی کیفری یعنی کشف جرم، تعقیب متهم و تحقیق از وی و به طور کلی، تحقیقات مقدماتی و سرانجام اجرای حکم کیفری و تحمیل مجازات بر مجرم به دادسرا محول گردید. برخلاف بازپرس که اصولاً در برابر دادستان استقلال دارد، دادیار به عنوان یکی از مقامات قضایی دادسرا در برابر دادستان مستقل نیست و به نمایندگی از دادستان می‌تواند افزون بر تحقیقات مقدماتی در پرونده‌های کیفری، سایر وظایف دادستان را نیز انجام دهد. هرچند  دادیار در برابر دادستان مستقل نیست و حق اعلام مخالفت با نظر دادستان را ندارد، اما در عین حال، کلیه‌ی تصمیمات دادیار نیازمند اظهارنظر و اعلام موافقت دادستان نیست. عدم استقلال دادیار و لزوم تبعیت وی از دادستان ناشی و منحصر به نوع و ماهیت وظیفه‌ای که دادیار عهده‌دار انجام آن می‌باشد نیست و دادیار صرف نظر از این‌که چه وظیفه‌ای را حسب ارجاع دادستان به عهده گرفته است، مکلف به تبعیت از دادستان است. در این نوشتار، ضمن شناسایی جایگاه دادیار در دادسرا، حدود استقلال وی در برابر دادستان و مبانی آن، اعتبار تصمیمات این مقام قضایی مورد بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Recognizing the Position and Validity of Assistant Prosecutor’s Decisions in the Irani Judicial System

نویسنده [English]

  • Yousef Darvishi Hoveyda

چکیده [English]

After rehabilitation of prosecutor’s offices in the Iranian judicial system in 2002, the proceeding and sentence issuance stage was assigned to the criminal tribunals, and other criminal proceeding stages including crime detection, accused’ prosecution and investigation and in general the primary investigations and ultimately enforcing the criminal judge and punishment of offender was assigned to the prosecutor’s office. Contrary to the interrogator that principally is independent from public prosecutor, the assistant prosecutor as one of judicial authorities of prosecutor’s office is not independent from public prosecutor and as the representative of the public prosecutor is authorized to apply the preliminary investigations in the criminal cases, moreover to fulfill other duties of public prosecutor. Although the assistant prosecutor is not independent from public prosecutor and is entitled to disagree with the opinion of public prosecutor but yet all decisions made by the assistant prosecutor is not subject to the agreement and comment of public prosecutor. The dependence of assistant prosecutor and necessity of his obedience from public prosecutor is not arising out of and limited to the type and nature of the duty assigned to the assistant prosecutor, and the assistant prosecutor regardless of duty assigned by the public prosecutor shall obey the public prosecutor. In this paper, in addition to identifying the position of assistant prosecutor in the prosecutor’s office, the scope of his independence from public prosecutor and its principles and the validity of decisions made by this judicial authority is considered. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Assistant Prosecutor
  • Prosecutor’s Office
  • Public Prosecutor
  • Writ
  • interrogator
  • decisions
اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، جلد نخست، تهران، میزان، 1380.
استفانی، گاستون و لواسور، ژرژ و بولوک، برنار، آیین دادرسی کیفری، جلد نخست، برگردان: حسن دادبان، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، چاپ نخست، 1377.
آخوندی، محمود، آیین دادرسی کیفری - کاربردی، جلد پنجم، تهران، میزان، چاپ نخست، 1382.
آخوندی، محمود، آیین دادرسی کیفری، جلد دوم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات، چاپ ششم، 1380.
آشوری، محمد، اصل برائت و آثار آن در امور کیفری، مجله‌ی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره‌ی 29، مهر 1372.
آشوری، محمد، آیین دادرسی کیفری، جلد نخست، تهران، سمت، چاپ نخست، 1375.
بکاریا، سزار، رساله جرایم و مجازات‌ها، برگردان: محمدعلی اردبیلی، تهران، میزان، چاپ دوم، 1380.
پرو، روژه، نهادهای قضایی فرانسه، برگردان: شهرام ابراهیمی و عباس تدین و غلامحسین کوشکی، تهران، سلسبیل، چاپ نخست، 1384.
جعفری دولت‌آبادی، عباس، ضبط اموال در قرارهای تامین کیفری در حقوق ایران، تهران، بهنامی، چاپ نخست، 1390.
جوانمرد، بهروز، فرایند دادرسی در حقوق کیفری ایران، تهران، بهنامی، چاپ نخست، 1389.
حسن‌زاده، مهدی و صفرنیا شهری، محمدرضا،  اعتبار اظهارنظر دادیار، مجله‌ی حقوقی دادگستری، سال هفتاد و پنجم، شماره‌ی 76، زمستان 1390.
خالقی، علی، آیین دادرسی کیفری، تهران، موسسه‌ی مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، چاپ نخست، 1387.
خزانی، منوچهر، فرایند کیفری، تهران، گنج دانش، چاپ نخست، 1377.
زراعت، عباس، آیین دادرسی کیفری ایران، تهران، دانش‌پذیر، چاپ نخست، 1388.
شاملو احمدی، محمدحسین، دادسرا و تحقیقات مقدماتی، اصفهان، دادیار، چاپ دوم، 1383.
شاملو، باقر، اصل برائت کیفری در نظام‌های نوین دادرسی، در:  علوم جنایی (مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری)، تهران، سمت، چاپ سوم، 1389.
شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، جلد دوم، تهران، درّاک، چاپ دهم، 1380.
کاشانی، سید محمود، استانداردهای جهانی دادگستری، تهران، میزان، چاپ نخست، 1383.
گلدوست جویباری، رجب، کلیات آیین دادرسی کیفری، تهران، جنگل، چاپ ششم، 1389.
متین دفتری، احمد، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، جلد نخست، تهران، مجد، چاپ نخست، 1378.
معاونت آموزش قوه قضاییه، رویه قضایی ایران در ارتباط با دادیار، جلدهای نخست و دوم، قم، نشر قضا، چاپ نخست، 1385.
معاونت آموزش قوه‌ی قضاییه، وظایف و اختیارات قاضی ناظر زندان، تهران، جاودانه، چاپ دوم، 1388.
معاونت آموزش و تحقیقات قوه‌ی قضاییه، دادسرا و دادستان؛ وظایف قانونی و آیین رسیدگی، قم، معاونت آموزش و تحقیقات قوه‌ی قضاییه، چاپ نخست، 1382.
معاونت آموزش و تحقیقات قوه‌ی قضاییه، دادیار اظهارنظر و تشکیلات دادسرا، تهران، مجد، چاپ نخست، 1389.
منصورآبادی، عباس، «بار اثبات شرایط مساعد به حال متهم»، در: علوم جنایی (مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری)، سمت، چاپ سوم، 1389.
مهاجری، علی، آیین رسیدگی در دادسرا، تهران، فکرسازان، چاپ نخست، 1381.