نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

2 قاضی دادگستری

چکیده

در حقوق ایران، اصل بر ترمیمی بودن خسارت و اعاده‌ی وضع زیاندیده به حالت سابق است در حقوق داخلی ، حکم به پرداخت خسارت تنبیهی ، نوعا مورد پذیرش مراجع قضائی قرار نمی‌گیرد. لیکن، استفاده از راه حل های دیگر حقوقی، مانند خسارت‌تاخیر‌تادیه، وجه‌التزام، جریمه‌اجبار و دیه به عنوان راه حل جایگزین خسارت تنبیهی پذیرفته شده است. اما، هیچ یک از شیوه های یادشده، جایگزین واقعی خسارت‌تنبیهی نیست. در بعد بین‌المللی و در واکنش به برخی اقدامات کشورهایی که دولت ایران را به پرداخت خسارت تنبیهی محکوم نموده اند، قانونگذار ابتدائا در قانون اصلاح قانون صلاحیت دادگستری جمهوری اسلامی ایران برای رسیدگی به دعاوی مدنی علیه دولتهای خارجی مصوب 1379 خسارت تنبیهی را به رسمیت شناخت و نهایتا در قانون صلاحیت دادگستری جمهوری اسلامی ایران مصوب 1390 آن را تائید قرار کرد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Punitive Damages in Iranian Legal System

نویسندگان [English]

  • Abbas Ghasemy Hamed 1
  • Ali khosravi Farsani 2
  • Fahimeh Aghababaee

1

2

چکیده [English]

This article, first, provides that, in Iran’s legal system, the principle is that all damages are compensated and any loss is restored to its previous situation. The article, then, argues that the courts in Iran do not consider punitive damages in their judgments but alternative remedies such as blood money and liquidated damages are provided in civil and criminal codes. However, none of these solutions can replace the punitive damages. Legislature first recognizes punitive damages in the amendment of the Act of the Jurisdiction of the Iranian Courts in Civil Cases against Foreign States (1379), and ultimately confirms it in the Act of the Jurisdiction of the Iranian Courts in Civil Cases against Foreign States (1390), In response to judgments in countries where punitive damages were decided against Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Punitive Damages
  • reciprocity
  • judicial immunity
  • civil actions
  • and foreign states
    الف) فارسی
- ابراهیمی، سید نصر­الله، حقوق بین الملل خصوصی، انتشارات نسل نیکان، چاپ دوم، 1384.
- مسئولیت بین المللی دولت، متن و شرح مواد کمیسیون حقوق بین الملل، ترجمه علی­رضا ابراهیم گل، شهر دانش، 1388.
- اصغری آقمشهدی، فخر­الدین و جعفری، حمید­رضا،«مطالبه خسارت مازاد بر دیه»، پژوهشنامه­ علوم انسانی و سیاسی، بابلسر، شماره نهم و دهم، 1388.
- پور سید، بهزاد، اجبار به انجام عین تعهد در حقوق تجارت بین الملل، رساله­ دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تربیت مدرس، 1387.
- جعفری لنگرودی، محمد­جعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد3، گنج دانش، چاپ سوم، 1386.
- خدابخشی، عبدالله، بیمه و حقوق مسئولیت مدنی، تهران ، نشر معاونت حقوقی و توسعه­ی قضایی قوه­ی قضاییه، 1388.
- ره پیک، حسن، حقوق مسئولیت مدنی و جبران­ها، انتشارات خرسندی، چاپ اول،1378.
- ره پیک، حسن، حقوق مدنی، حقوق قراردادها، انتشارات خرسندی، چاپ اول ،1385.
- رودیجانی، محمد­مجتبی، ضمانت­های اجرای مفاد قرار داد، پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه شیراز،1385.
- ژوردن، پاتریس، اصول مسئولیت مدنی، ترجمه و تحقیق: مجید ادیب، میزان، 1382.
- سلجوقی، محمود، بایسته­های حقوق بین الملل خصوصی، میزان، چاپ هشتم، 1387.
- سماواتی، حشمت الله، خسارات ناشی از عدم انجام تعهدات قراردادی، انتشارات خط سوم، چاپ سوم،1385.
- شکری، رضا و سیروس، قادر، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی، نشر مهاجر، چاپ دوم، 1385.
- شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، جلد 1، انتشارات دراک، چاپ نهم،1384.
- شهیدی، مهدی، آثار قراردادها و تعهدات، جلد 3،انتشارات مجد، چاپ دوم، 1383.
- ظاهری، علیرضا، «تحولات قاعده­ مصونیت دولت­ها»، مجله حقوقی بین­المللی، شماره 30، 1383.
- علی­بابایی، غلامرضا، فرهنگ اصطلاحات روابط بین الملل، نشر سفید، 1369.
- قاسم زاده، سید مرتضی، حقوق مدنی، اصول قراردادها و تعهدات، نشر دادگستر، چاپ اول ، 1383.
- قاسم زاده، سید مرتضی، تقریرات درس حقوق مدنی تطبیقی، مقطع کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده علوم قضایی، نیمسال اول سال تحصیلی 89-1388.
- قاسم زاده، سید مرتضی، الزام­ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد، میزان، چاپ دوم ،1387.
- قبله­ای خویی، خلیل، علم اصول در فقه و قوانین موضوعه، سمت، چاپ چهارم،1386.
- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی، وقایع حقوقی، شرکت سهامی انتشار، چاپ نهم، 1384.
- کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قرار دادها، جلد1، شرکت سهامی انتشار، چاپ هفتم ، 1385.
- کاظمی، سید علی، حقوق بین­الملل خصوصی، انتشارات نسل نیکان، چاپ دوم، 1384.
- مقصودی پاشاکی، رضا، مطالعه تطبیقی وجه­التزام، رساله­دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه شهید بهشتی، سال تحصیلی 88-1387.
- مهاجری، علی، شرح جامع قانون اجرای احکام مدنی، جلد2، انتشارات فکر سازان، چاپ دوم، 1385.
- میر­محمد صادقی، حسین، جرائم علیه اشخاص، میزان، چاپ اول، 1386.
- ندرتی کلوانق، اکبر، مطالعه تطبیقی خسارت تنبیهی، پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، واحد پردیس قم، خرداد1386.
- وایت تیکر، سیمون، اصول قراردادها در حقوق فرانسه، ترجمه حسن ره پیک، انتشارات خرسندی، 1385.
- باقری، صادق، جبران نقص تعهدات بین المللی حقوق
- کریمی­نیا، محمد مهدی، مسئولیت دولت ها در قبال خسارت معنوی 
- علی­ پور، محمدرضا، دادگاه آمریکایی و محکومیت ایران به پرداخت خسارت 13 میلیون دلاری                 www.internationallaw.blogfa.com                                   
- محمد نبی، حسین، سخنرانی ماهانه کمیسیون امور بین­المللی کانون وکلا، اجرای احکام دادگاه­های آمریکا در ایتالیا علیه ایران مورخ 26/9/85
ب) لاتین
- Curcio, Andrea A., Painful Publicity- an Alternative Punitive Damage Sanction,1995-1996,See at: Heinonline.org (10/5/2012).
- Heriot, Gail, Civilizing Punitive Damages, Loyala of Los Angles Law review, 1/1/2003.
- Lunney, Mark & Oliphant, Ken, Tort law, waterloo publication, London 2002.
- Olson, Theodore, Some Thoughts on Punitive Damages, Civil Justice Memo, No. 15, June 1989.
- Owen, David G., Philosophical Foundations of Tort Law, , Clarendon press, 1st ed,NewYork1995