نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

در برخی کشورها از جمله ایران احکام دینی، از منابع اصلی قانونگذاری است و با اعمال مقرراتی، از مقدسات دینی حمایت قانونی صورت گرفته است. در برخی از کشورهای دیگر از جمله کشور انگلیس که در طی دورانی، نظام کلیسا بر این کشور حکومت می‌کرد نیز از مقدسات دینی حمایت قانونی پراکنده‌ای صورت گرفته است اما بسیاری از کشورها چنین حمایتی را  نسبت به مقدسات پیش‌بینی نکرده و جرم‌انگاری چنین اعمالی را در تعارض با آزادی بیان و عقیده و قواعد حقوق بشر می‌پندارند. اما در حقوق کیفری ایران، علاوه بر ممانعت کیفری از اهانت به حریم پیامبر اسلام‌(ص)، ائمه معصومین‌(ع) و سایر مقدسات دینی اسلام، از حرمت سایر انبیای عظام الهی نیز حمایت شده است ولی در نظام حقوقی انگلیس، تنها در مورد دین اکثریت مردم همان کشور، بعضی حمایت‌های پراکنده صورت گرفته است. اما منظور از مقدسات دینی چه چیزهایی است و آیا هر نوع توهینی به مقدسات، مشمول حکم توهین به مقدسات دینی می‌شود یا نه؛ همچنین حکم توهین به هر یک از مقدسات اختصاصی مذاهب اسلامی‌ چیست و نیز بررسی مقررات و رویه قضایی انگلیس در خصوص اهانت به مقدسات دینی و اسلامی، مسایلی است که در این نوشتار با استفاده از روایات و آرای فقهی و سایر منابع، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Blasphemy in Iranian and English laws

نویسندگان [English]

  • Mohsen Rahami
  • Sirus Parvizi

چکیده [English]

In countries like Iran, religion and religious jurisprudence constitute a main source for legislation as well as there are laws and regulations meant to provide legal protection for religious beliefs and sanctities. The same situation can be traced during the era of Church authority in some other countries including the UK. However many countries such support do not provide such criminalization arguing such legislation being inconsistent with freedom of expression and human rights by contrast, according to the Iranian Islamic Penal Code , the criminalization of blasphemy including any insulation to the Prophet (and also Holy Imams) and other religious sanctities of Islam is also expanded to other holy Prophets while the English legal system there are some sporadic criminal protect merely for the Christian sanctities. But it is ambiguous what is meant by the term “religious sanctities” and whether any kind of profanity is subject to such criminal sanctions, and also what is the sentence for such crimes. These questions are the points which are getting analyzed in the present paper – focusing on the both Iranian and English regulations and judicial procedures through survey in religious sources and Islamic opinions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious sanctities
  • insulting to Prophet
  • Apostasy
  • blasphemy
فهرست منابع
الف:  فارسی
ـ استادی، رضا، بحر رساله، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جلد اول، 1380.
ـ آقایی­نیا، حسین، جرایم علیه اشخاص (شخصیت معنوی)میزان، چاپ دوم، 1380.
ـ مکارم شیرازی، ناصر، استفتائات حضرت آیت­الله مکارم شیرازی، معارف اسلامی و آثار حضرت آیت­الله مکارم شیرازی، جلد اول، تهران، 1387.
ـ پاد،‌ ابراهیم، حقوق کیفری اختصاصی، دانشور ، 1386.
ـ پیمانی، ضیاء­الدین، جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، میزان، چاپ هفتم، 1377.
ـ حسینی، دشتی، سید­مصطفی، معارف و معاریف، جلد50 ، 1350.
ـ رهامی، محسن، جرایم بدون بزه دیده، میزان، چاپ اول، 1387.
ـ فاضل لنکرانی، محمد، آیت­الله، جامع المسائل، استفتائات، نشر امیرالعلم، چاپ دهم،1380.
ـ. فیض، علیرضا، مقارنه و تطبیق در حقوق جزای اسلام، وزارت ارشاد، 1364.
ـ زراعت، عباس، شرح قانون مجازات اسلامی، ققنوس، چاپ دوم، 1380 ‌.
ـ. گلدوزیان، ایرج، حقوق جزای اختصاصی، انتشارات دانشگاه، چاپ هفتم، 1381.
ـ منتظری، حسین علی، پاسخ به پرسش­های مرکز پژوهش­های مجلس، انتشارات مجلس، 1380.
ـ. مهاجرانی، سید­عطاءالله،‌ نقد توطئه آیات شیطانی، اطلاعات، 1375.
ـ. میر محمدصادقی، حسین، جرایم علیه امنیت واسایش عمومی، میزان، 1380.
ـ. هاشمی، سیدحسین، ارتداد و آزادی، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1384.
ب:  عربی
ـ. قرآن کریم
ـ. ابن قدامه المقدسی، عبدالرحمان، الشرح الکبیر، جلد 10، دار­الکتاب العربی، بیروت ، 1405 هـ.ق.
ـ. ابن قدامه المقدسی، عبدالرحمان،المغنی، دارالفکر، بیروت، 1405 هـ.ق.
ـ. ابن­زهره،ابوالمکارم، غنیه النزوع الی علمیالاصول و الفروغ، مؤسسه­الامام­الصادق(ع)، قم، 1417 هـ.ق.
ـ. اردبیلی­(مقدس)،احمد، مجمع القاعده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، مؤسسه­النشر الاسلامی، قم،1403 هـ.ق.
ـ. القرطبی، ابوعمر یوسف، الکافی،جلد اول، دار­الکتب العلمیه، بیروت،  1407 هـ.ق.
ـ. الکاشانی، علاء الدین، بدائع الصنائع، جلد هفتم، دارالکتب العربی، بیروت، چاپ دوم، 1982.
ـ. امام خمینی، روح الله، تحریر الوسیله، جلد دوم، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، قم، 1370.
ـ. الموسوی البغدادی(علم­الهدی)، سید­مرتضی، الانتصار،‌ مؤسسه النشر الاسلامی، قم، 1415 هـ.ق.
ـ. المیثمی، علی­بن­ابی­بکر، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، جلد ششم، دارالکتب­العلمیه، بیروت، 1408 هـ.ق.
ـ. حر ­ّعاملی، محمد­بن­حسن، وسایل­الشیعه  الی تحصیل مسائل­الشریعه ، جلد هیجدهم، دار­احیاء التراث العربی، بیروت، 1401 هـ.ق.
ـ. الحلبی، تقی الدین ابوالصلاح، الکافی فی­الفقه، تحقیق رضا استادی، مروارید ، 1375 
ـ. ­العاملی(شهید­ثانی)، ، زین الدین بن علی، الروضه البهیه فی شرح المعه الدمشقیه، جلد اول، بی­تا، قم، چاپ دوم، 1380.
ـ خویی، ابوالقاسم، مبانی تکمله المنهاج، جلد اول،انتشارات احیاء آثار الامام خویی ، قم،  1428 هـ.ق. 
ـ. کرکی، (محقق­ثانی)‌ علی­بن­الحسین، رسائل کرکی، مکتبه آیت الله مرعشی ، قم، 1409 هـ.ق.
ـ. فاضل هندی، کشف اللثام،جلد دوم ،کتابخانه آیت­الله مرعشی­نجفی، قم، 1405 هـ.ق.
ـ. نجفی، محمد­حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، دار احیاء التراث، جلد چهل­و­یکم، بیروت، 1981.
ج: لاتین
ـ Dicey A.V., Law of the constitution, Macmillan.9th ed, London, Penguin Books, 1950.    
ـ Campbell, Henry, Blasphemy, Black Law Dictionary, London, Sweet, 1987.
ـ Crabtree, Vixens, United Kingdom’s Blasphemy Law; Sec1, London, Mansell, 1972.
ـ Working, Ronald, Freedom's Law, London, Oxford, 1996.
ـ Feldman, David, Civil Liberties and Human Right in England and Welles, London, Saga Publication, 1993.
ـ Law Commission no 145, Offences Against Religions and Public Worship, 1985.
ـ Philips, John, The new World of Word, London, Cavendish, 1671.
ـ Pollard, R, S, W, Abolish the Blasphemy Law, London, Wilmington, 1995.
ـ Rider, HG, A New Universal English Dictionary, London, Oxford, 1782.
ـ Select Committee on Religious Offence in England and Welles, First Report
 Appendix, 2003.
ـ Shiply, A Glossary of Ecclesiastical Terms, London, Oxford, 1872.
ـ Smith &Hogan, Criminal Law,7th ed, London, Butterworths, 1992.