حقوق خصوصی
محمدکاظم مهتابپور
چکیده
تعیین مبنای مسئولیت مدنی ارائهدهندگان خدمات حرفهای (نظیر پزشکی، وکالت و مهندسی) همواره یکی از دغدغههای نظامهای حقوقی مختلف بوده است. مشکل در تعیین مبنای مسئولیت مدنی این اشخاص، از یکسو تفاوتهایی است که ارائۀ خدمات حرفهای با تولید و عرضۀ کالا داشته و نمیتوان مبانی مسئولیت مدنی کالاها را در خصوص این اشخاص توسعه و تعمیم ...
بیشتر
تعیین مبنای مسئولیت مدنی ارائهدهندگان خدمات حرفهای (نظیر پزشکی، وکالت و مهندسی) همواره یکی از دغدغههای نظامهای حقوقی مختلف بوده است. مشکل در تعیین مبنای مسئولیت مدنی این اشخاص، از یکسو تفاوتهایی است که ارائۀ خدمات حرفهای با تولید و عرضۀ کالا داشته و نمیتوان مبانی مسئولیت مدنی کالاها را در خصوص این اشخاص توسعه و تعمیم داد و از طرفی مراجعین به این اشخاص به دلیل عدم برخورداری از دانش و مهارت تخصصی، یارای اثبات تقصیر در برابر آنان را ندارند. تعیین مبنای مسئولیت مدنی ارائهدهندگان خدمات حرفهای به این دلیل دشوارتر است که این اشخاص عموماً یک رسالت اجتماعی را برعهده دارند. در هر یک از نظامهای حقوقی فرانسه و کامنلا، اگرچه مبنای اصلی مسئولیت ارائهدهندگان خدمات حرفهای مبتنی بر تقصیر است، اما برای حمایت از مراجعین به این اشخاص، راهکارهایی برای اعمال مسئولیت محض در مواردی ارائه شده است که با استفاده از این راهکارها و با بومیسازی آن میتوان قاعدۀ عام مبنای مسئولیت مدنی این اشخاص در حقوق ایران را تبیین نمود. در حقوق ایران، برای حل مشکل پیشگفته و ایجاد توازن بین مسئولیت و رسالت اجتماعی اشخاص حرفهای میتوان در فرضی که ارائۀ خدمات منتهی به تولید کالا میگردد نظیر معمار یا پزشک داروساز، مبانی اتلاف و تسبیب را نظیر تولیدکنندۀ کالاها اعمال نمود و در فرضی که خدمات به صورت صِرف ارائه میگردد، در برابر طرف قرارداد و در خصوص تعهدات به نتیجه، مبنای مسئولیت بدون تقصیر و در خصوص تعهدات به وسیله و همچنین در خصوص اشخاص ثالث که فاقد رابطۀ قراردادی هستند، مسئولیت مبتنی بر تقصیر را برقرار نمود.